Het is kwart voor 8. Ik installeer me met een kop thee om de dag voor te bereiden wanneer de telefoon gaat. Het is mijn 10-jarige dochter, die belt om te zeggen dat ze de dop van het nieuwe pak melk niet open krijgt. Wat nu? Ik denk mee over mogelijkheden om deze situatie 'op te lossen'. Ik stel vragen en help haar op weg. Samen met haar broertje bedenkt ze dat de pakjes drinkyoghurt in de kelder een uitweg bieden. Glimlachend hervat ik mijn werk.
Die middag zie ik een patiënt van een collega. Ik moet haar vertellen dat de behandeling niet meer werkt. De behandelmogelijkheden zijn uitgeput. Ze is er rustig onder. Ze wist dat dit eraan zat te komen. Haar partner ervaart de boodschap heel anders. Hij kan niet denken aan afscheid nemen, laat staan dat hij wil praten over haar aanstaande overlijden. Wat nu? Ik probeer het gesprek op gang te brengen over het onvermijdelijke. De één heeft het eindpunt al in zicht, voor de ander is de weg naar het sterven duister en beangstigend. Ik luister, stel vragen, knik en moedig hen aan. Wat is voor jullie in de komende periode belangrijk? Wat zouden jullie zeker niet willen? Voorzichtig worden door hem de eerste stapjes gezet op de weg van loslaten. Door haar openheid ontsteekt zij wat lichtjes op zijn duistere weg. Ze ervaren de naderende dood ieder op hun eigen manier en dat mag ook. Zolang ze elkaar maar in het vizier houden.
We denken als zorgprofessionals vaak oplossingsgericht. We willen iets dóén. Echter, voor de dood is geen oplossing. Betekent dit dat ik niets kan betekenen? Zeker niet. Ik kan verkennen wat de wensen zijn, wat voor deze unieke persoon belangrijk is in de resterende tijd en op welke manier iemand afscheid wil nemen van het leven. Deze gesprekken mogen we ook zien als een 'oplossing'; patiënten en hun dierbaren helpen op een passende manier het leven af te ronden. Hand in hand verlaten ze mijn kamer. En ik? Ik glimlach een tweede keer die dag. Jong en oud weten vaak zelf wat 'oplossingen' kunnen zijn. Ze hebben soms iemand nodig die hen de juiste vragen stelt, zodat ze het ‘antwoord’ uit zichzelf halen.
Bekijk onze website voor meer informatie over Zorg in de laatste levensjaren.
