Aandoening

Prostaatkanker (prostaatcarcinoom)

In Nederland krijgen per jaar ongeveer 6.500 mannen prostaatkanker. Ongeveer tweederde van de mannen die prostaatkanker krijgt, is 70 jaar of ouder. Maar we zien ook steeds meer jonge mannen die prostaatkanker hebben. 

Translate instructions

For translating the text, please follow this instruction:

1. Select the text you want to translate.

2. Choose ‘Vertalen’.

Translate instructions step 1

3. Select the language you prefer.

Translate instructions step 2

4. You can read and/or listen to the translated text (by Google).

Translate instructions step 3

Bij de meeste mannen wordt de prostaat rond het 50e levensjaar groter. Dit komt waarschijnlijk door veranderingen in de aanmaak van hormonen. Soms leiden deze veranderingen tot afwijkingen van de prostaat. Deze kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Prostaatkanker ontwikkelt zich in de cellen van de klierbuisjes van de prostaat. 

Kanker is een ingrijpende ziekte. Alles waar u mee te maken krijgt voor, tijdens of na de behandeling hebben we voor u verzameld op onze pagina 'Kanker'.

Lees meer

Expertise en samenwerking 

Op het gebied van de behandeling van prostaatkanker is er in het JBZ veel kennis en ervaring. Ons behandelteam werkt samen met ziekenhuizen in de regio om patiënten met prostaatkanker de best mogelijke zorg te bieden.

Het JBZ werkt nauw samen met het Elizabeth TweeSteden Ziekenhuis (ETZ): 

  • De urologen van het JBZ doen de prostaat- en blaaskanker operaties en de urologen van het ETZ doen de nierkankeroperaties. Zo doet een uroloog veel dezelfde operaties per jaar, om hier heel bedreven in te blijven. We doen in het JBZ jaarlijks veel prostaatoperaties (+/- 150). We voldoen ruim aan het minimum aantal prostaatkankeroperaties dat een ziekenhuis per jaar moet doen (100). 
  • Ons behandelteam bespreekt wekelijks met de collega’s uit het ETZ wat voor iedere specifieke patiënt het beste behandelplan is. Door dit gezamenlijke MDO (multidisciplinaire overleg) benutten we de brede deskundigheid die in beide ziekenhuizen aanwezig is. 

Het JBZ en ETZ nemen deel aan het grotere samenwerkingsverband ‘Embraze’. Hierin werken 7 ziekenhuizen (waaronder het Erasmus MC in Rotterdam) en 2 instituten radiotherapie in Noord-Brabant en Zeeland samen. Het doel is om de kwaliteit van zorg voor patiënten met kanker steeds te blijven verbeteren en de kans op genezing te vergroten. Als dit voor de patiënt het beste is, kan (een deel van) de behandeling bij een EMBRAZE-partner in het netwerk plaatsvinden. Het protocol voor prostaatkankerzorg is opgesteld binnen het Embraze samenwerkingsverband.

Nazorg

Hoe de controles verlopen hangt af van de behandeling die u heeft gehad en van het stadium van uw ziekte. U voor de controles contact met uw uroloog, met de oncologieverpleegkundige of de verpleegkundig specialist oncologie. Bij de controle wordt bekeken hoe het met uw ziekte staat en er is aandacht voor uw algeheel welbevinden. Als u klachten hebt die door de behandeling veroorzaakt worden (bijvoorbeeld urineverlies en erectiestoornissen), bespreken we met u welke oplossingen daarvoor beschikbaar en passend zijn.

Meer informatie? Kijk op Kanker.nl

Onderzoeken

De arts doet lichamelijk onderzoek. Hierbij voelt de arts met een vinger via de anus of de prostaat vergroot is en of er afwijkingen zijn die eventueel passen bij prostaatkanker. Dit onderzoek heet rectaal toucher. Het is een wat ongemakkelijk, maar weinig pijnlijk en wel belangrijk onderzoek.

De arts kan daarnaast een bloedonderzoek doen naar het Prostaat Specifiek Antigeen (PSA). Dit onderzoek kan helpen een diagnose te stellen. Als de prostaat afwijkend aanvoelt of als het PSA te hoog is, kan de uroloog voorstellen een prostaatbiopsie te doen. Hiermee krijgt u duidelijkheid of er sprake is van prostaatkanker.

Als vastgesteld is dat het om prostaatkanker gaat, kunnen andere onderzoeken nodig zijn om na te gaan hoe ver de ziekte zich ter plaatse heeft uitgebreid en of er uitzaaiingen zijn. 

Toon meer

Onderzoeken

De meest gebruikelijke onderzoeken zijn:

  • MRI -onderzoek. Er wordt vaak een MRI-onderzoek van het bekken gedaan om uitzaaiingen in de lymfeklieren rondom de prostaat uit te sluiten.
  • Skeletscintigrafie (botscan). Met dit onderzoek kan worden onderzocht of er uitzaaiingen in de botten zijn.
  • Laparoscopische pelviene lymfklierdissectie
Screening op prostaatkanker (Prostaat Specifiek Antigeen, PSA)

Dit is een onderzoek waarmee de uroloog kan bepalen of u mogelijk prostaatkanker heeft.

MRI-onderzoek van de prostaat

Met een MRI-onderzoek van de prostaat brengt de radioloog uw prostaat in beeld.

Biopsie van de prostaat met echo

Bij een biopsie van de prostaat wordt met een dunne naald een stukje weefsel uit de prostaat gehaald. Dit weefsel wordt daarna in het laboratorium onderzocht.

PSMA PET onderzoek (LNG-089)

Een PET-scanner brengt afwijkingen in de celstofwisseling in beeld, met behulp van een radioactieve vloeistof (PSMA staat voor Prostaat Specifiek Membraam Antigeen), en combineert dit met een nauwkeurige plaatsbepaling.

Skeletonderzoek (LNG-002)

Met het skeletonderzoek kunnen ziekteprocessen van de botten worden vastgesteld of uitgesloten. Dit onderzoek wordt gedaan met een radioactieve vloeistof en een gammacamera.

Behandelingen

Als er sprake is van prostaatkanker, bespreekt de uroloog met u welke behandeling de beste keus is. Hierbij wordt rekening gehouden met de soort prostaatkanker en de fase waarin de kanker zich bevindt.

Toon meer

Behandelingen

Als uit de onderzoeken is gebleken dat het kwaadaardig gezwel waarschijnlijk beperkt is tot de prostaat, spreekt men van een ‘gelokaliseerd’ prostaatcarcinoom. Er zijn dan geen aanwijzingen voor uitzaaiingen (ook wel ‘metastasen’ genoemd). U kunt dan behandeld worden met de bedoeling u volledig te genezen (curatieve behandeling). Dit kan met een operatie (laparoscopische verwijdering van de prostaat) of bestraling (radiotherapie).

Als de kanker niet beperkt is tot de prostaat, maar is uitgezaaid, krijgt u een behandeling voorgesteld om de ziekte te remmen en/of de klachten te verminderen (palliatieve behandeling). Door het hormoon testosteron uit te schakelen kan bij veel patiënten de groei van kankercellen worden afgeremd en eventuele (bot)pijn worden verlicht. Het uitschakelen van de invloed van testosteron kan door een operatie aan de zaadballen (castratie) of met medicijnen. Op het moment dat een behandeling met hormoontherapie niet meer volstaat, kan de uroloog u voorstellen te starten met chemotherapie. Soms wordt gekozen voor een combinatie van behandelingen.

Het is niet altijd nodig of zinvol om iemand met prostaatkanker actief te behandelen. Er kan dan worden gekozen voor het zogenaamde ‘waakzaam wachten’ (active surveillance).

Uw vaste aanspreekpunt

Uw verpleegkundig specialist of oncologieverpleegkundige urologie zal u begeleiden tijdens iedere stap van het behandelplan. Zij is uw vaste aanspreekpunt. Ze is altijd op de hoogte van uw situatie en de 'spin in het web' voor de verschillende zorgverleners die bij uw behandeling zijn betrokken.

In deze periode van behandeling komt er erg veel op u af. Heeft u vragen of wilt u zaken bespreken dan kunt u hiermee altijd terecht bij de verpleegkundig specialist of oncologieverpleegkundige urologie.

Actief opvolgen bij prostaatkanker

Bij 'actief opvolgen' wordt u niet behandeld voor prostaatkanker maar wachten we af. 

Waakzaam wachten bij prostaatkanker (active surveillance)

Het is niet altijd zinvol om prostaatkanker actief te behandelen. Er kan gekozen worden om te wachten met een behandeling.

Prostaat verwijderen via een laparoscopie met de operatierobot (RALP)

Als u prostaatkanker heeft, kan het nodig zijn om de prostaat met de zaadblaasjes helemaal te verwijderen.

Uitwendige bestraling bij prostaatkanker

Als u prostaatkanker heeft, kunt u uitwendige radiotherapie krijgen.

Inwendige bestraling bij prostaatkanker (brachytherapie)

Als u prostaatkanker heeft, kunt u inwendige radiotherapie krijgen. Dit noemen we ook wel ‘brachytherapie’. Hierbij implanteren we radioactieve (jodium 125) bronnetjes/zaadjes in de prostaat. Dit gebeurt in de operatiekamer van het ETZ in Tilburg, locatie Tweesteden Ziekenhuis.

Radiotherapie in combinatie met endocriene therapie bij prostaatkanker

Als u prostaatkanker heeft en radiotherapie krijgt, wordt dit vaak gegeven in combinatie met endocriene therapie.

Lymfeklieren bij de prostaat verwijderen via een laparoscopie (laparoscopische pelviene lymfeklierdissectie)

Bij operatie verwijdert de uroloog de lymfeklieren in het gebied van de prostaat. Deze lymfeklieren liggen in het bekken onder in de buik. De uroloog maakt bij deze kijkoperatie (laparoscopische ingreep) gebruik van een operatierobot.

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker

Prostaatkanker groeit onder invloed van het mannelijk hormoon testosteron. Door dit hormoon uit te schakelen wordt bij 80% van de patiënten de groei van kankercellen afgeremd en kan de eventuele (bot)pijn worden verlicht. Het uitschakelen van de invloed van testosteron kan op verschillende manieren gebeuren.

Palliatieve behandeling bij prostaatkanker

Wanneer de behandeling met hormoontherapie niet succesvol is, kan de uroloog voorstellen te starten met chemotherapie. Bij prostaatkanker wordt dit vrijwel alleen gebruikt als palliatieve behandeling. Dit betekent dat de behandeling niet genezend is, maar bedoelt om de klachten te verminderen.

Poliklinieken en afdelingen

Urologie

Het specialisme Urologie houdt zich bezig met de urinewegen van de man en de vrouw, en de geslachtsorganen van de man.

Oncologisch Centrum

Het Oncologisch Centrum is de centrale plaats in het Jeroen Bosch Ziekenhuis voor patiënten met kanker of bloedziekten.

Code ONC-204
Laatste revisie: 17 juli 2024 - 16:10