Prikkelbaar darmsyndroom (PDS)
Prikkelbaar darmsyndroom wordt soms ook ‘spastische darm’, ‘spastisch colon’ of Irritable Bowel Syndrome (IBS) genoemd.
Translate instructions
If you wish to view the page on your phone or tablet, then the steps below may not work. Please switch to a desktop computer to translate this website. For translating the text, please follow this instruction:
1. Select the text you want to translate.
2. Choose ‘Vertalen’.
![Translate instructions step 1](/sites/default/files/styles/entity_embed_50_width/public/images/2023-04/20230406-schermafdruk-tekst-vertalen-JBZ-website-stap1.png?itok=-xyw_-3z)
3. Select the language you prefer.
![Translate instructions step 2](/sites/default/files/styles/entity_embed_50_width/public/images/2023-04/20230406-schermafdruk-tekst-vertalen-JBZ-website-stap2.png?itok=0d0KsZIq)
4. You can read and/or listen to the translated text (by Google).
![Translate instructions step 3](/sites/default/files/styles/entity_embed_50_width/public/images/2023-04/20230406-schermafdruk-tekst-vertalen-JBZ-website-stap3.png?itok=fIScesw3)
Lees meer
De oorzaak van PDS is nog niet precies bekend. We denken dat meerdere factoren tegelijkertijd een rol kunnen spelen. Er is sprake van een gestoorde (spastische) beweging van de darm, waardoor verstopping of juist diarree kan ontstaan. Meestal is er ook sprake van een extra gevoelige darmwand.
Daarnaast spelen onderstaande factoren mogelijk een rol bij het ontstaan of verergeren van de PDS-klachten:
- Een verstoorde communicatie tussen hersenen en darmen. Bij PDS lijkt het erop dat de darmen te veel of te sterke signalen naar de hersenen sturen, en omgekeerd. Hierdoor kunnen mensen met PDS eerder pijn in de darmen waarnemen dan andere mensen.
- Darminfectie.
- Vezelarme of eenzijdige voeding.
- Psychische factoren (zoals stress en overbelasting).
- PDS komt vaak bij meer mensen in één familie voor. Het is nog niet duidelijk waardoor dit precies komt.
- De samenstelling van het microbioom. Hiermee bedoelen we de micro-organismen in en op ieder lichaam, zoals bacteriën, schimmels en gisten. In de dikke darm leven zowel 'goede' als 'schadelijke' bacteriën. Wanneer de balans in het microbioom is verstoord, kan dit leiden tot buikklachten. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de werking en samenstelling van ons microbioom en het effect hiervan op onze gezondheid.
Bekijk de praatplaat functionele buikklachten.
Onderzoeken
De diagnose PDS kan worden gesteld door de (huis)arts. Dit gebeurt aan de hand van een aantal criteria. Ook kan de (huis)arts een ontlastingsonderzoek en bloedonderzoek laten uitvoeren. De huisarts of specialist beoordeelt aan de hand van uw klachten of aanvullend onderzoek nodig is om andere aandoeningen uit te sluiten.
Onderzoeken
Criteria voor het stellen van de diagnose
De diagnose PDS kan worden gesteld door de (huis)arts. Dit gebeurt aan de hand van een aantal criteria. De huisarts of specialist beoordeelt aan de hand van uw klachten of aanvullend onderzoek nodig is om andere aandoeningen uit te sluiten. De criteria voor PDS zijn:
- Er zijn geen lichamelijke afwijkingen gevonden die de klachten kunnen verklaren.
- De klachten bestaan in ieder geval al langer dan 6 maanden.
- U heeft in de afgelopen 3 maanden gemiddeld minstens 1 dag per week buikpijn gehad.
- U heeft ten minste 2 van de volgende klachten:
- De buikpijn hangt samen met de ontlasting.
- De klachten hangen samen met een verandering in hoe vaak u ontlasting heeft.
- De klachten hangen samen met een verandering in de vastheid van de ontlasting (dunner of juist harder).
Geen alarmsymptomen
Daarnaast is het belangrijk dat u géén van onderstaande alarmsymptomen heeft:
- Bloedverlies uit de anus.
- Verandering in het ontlastingspatroon die meer dan 2 weken aanhoudt: dunnere ontlasting en/of vaker ontlasting hebben (3 keer per dag of vaker).
- Onbedoeld gewichtsverlies dat u niet kunt verklaren.
- Afwijkingen bij lichamelijk onderzoek.
- Begin van de klachten bij een leeftijd ouder dan 50 jaar.
- Een naast familielid (ouder, broer of zus) met chronische darmontsteking (ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa), coeliakie, of met darmkanker, eierstokkanker of baarmoederkanker bij een leeftijd jonger dan 70 jaar.
Bij bloedonderzoek nemen we 1 of meer buisjes bloed af met een hol naaldje. Dit bloed wordt in het laboratorium onderzocht.
Voor een ontlastingsonderzoek moet u ontlasting inleveren. Dit wordt in het laboratorium onderzocht.
Met een echo van de buik kan de radioloog of laborant de organen en bloedvaten in uw buik met geluidsgolven (echo) onderzoeken.
Bij een coloscopie bekijkt de arts de binnenkant van uw dikke darm en soms ook het laatste deel van de dunne darm.
Behandelingen
Het is lastig om de klachten volledig te laten verdwijnen. Wel zijn er verschillende behandelmogelijkheden om de klachten beter te kunnen beheersen. Niet alle behandelingen hebben bij iedereen hetzelfde effect. Aandacht voor voeding en leefstijl speelt een grote rol. De keuzehulp van de PDS-belangenorganisatie kan helpen bij het kiezen van een behandeling. Neem ook een kijkje bij onze 'veelgestelde vragen'.
Het is lastig om de klachten bij PDS volledig te laten verdwijnen. Wel zijn er verschillende behandelmogelijkheden om de klachten beter te kunnen beheersen.
Veel patiënten merken dat er een verband is tussen wat ze eten (voedingspatroon) en het krijgen van buikklachten.
Lichaamsbeweging heeft een positieve invloed op uw ontlastingspatroon.
Van probiotica is nog onvoldoende bewezen of ze helpen. Toch lijkt het bij sommige mensen verlichting te geven. Er is echter meer onderzoek nodig naar de gunstige effecten van probiotica op uw darmklachten.
De huisarts of specialist kan medicijnen voorschrijven om de klachten te verminderen.
Een vorm van psychologische begeleiding of hypnotherapie kan soms een goede behandelmogelijkheid zijn bij het prikkelbaar darmsyndroom.
Poliklinieken en afdelingen
Het specialisme Maag-, Darm- en Leverziekten (MDL) richt zich op de diagnostiek en behandeling van ziekten van het spijsverteringskanaal.
De internist houdt zich bezig met ziekten van de inwendige organen.