Cyclofosfamide behoort tot de groep immunosuppressiva. Dit zijn medicijnen die de ontsteking remmen door de eigen (natuurlijke) lichaamsafweer te onderdrukken.

Cyclofosfamide remt de groei van cellen en doden snelgroeiende, woekerende cellen. Het wordt ook wel cytostaticum of chemotherapie genoemd. Het medicijn wordt ook gebruikt bij de behandeling van kanker. Maar de dosering bij patiënten met ontsteking van de nieren, met of zonder ontsteking van de bloedvaatjes in de huid of longen, is veel lager dan bij de behandeling van kanker. Hierdoor komen bijverschijnselen minder vaak voor en zijn milder. Dit is voor u belangrijk om te weten, omdat de bijsluiter die u van uw apotheek krijgt, gericht is op mensen met kwaadaardige aandoeningen.

Cylclofosfamide wordt gebruikt bij verschillende auto-immuunaandoeningen van de nieren. Bijvoorbeeld bij ontsteking van de nierfilters (glomerulonefritis) en bij ontsteking van de bloedvaatjes (vasculitis) in de nieren (en soms ook in de longen of huid). SLE (systemische lupus erythemadosis) en AAV (ANCA-geassocieerde vasculitis) zijn ook ziektebeelden waarbij cyclofosfamide wordt gebruikt.

Het medicijn werkt niet direct. Het kan een aantal weken duren en soms langer voordat u het effect ervan merkt. Bij sommige mensen werkt het medicijn helaas niet of onvoldoende.

• Cyclofosfamide wordt meestal gegeven in de vorm van tabletten van 50 mg.
• Uw arts bepaalt de dosering aan de hand van uw lichaamsgewicht.
• U neemt de cyclofosfamide 1 keer per dag. Uw arts spreekt met u af hoeveel tabletten u moet gaan gebruiken.
• Het beste kunt u de tabletten ’s ochtends innemen tijdens het eten met een groot glas water.
• Bijt de tabletten niet stuk en slik ze heel door. U mag er dus niet op kauwen of ze fijn maken.
• U mag de tabletten niet innemen met grapefruit- of pompelmoessap.

Geneesmiddelen en milieu

• Bestel niet meer medicijnen dan u denkt nodig te hebben.
• Spoel medicijnen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak.
• Lever oude medicijnen in bij de apotheek als u ze niet meer gebruikt. Als u medicijnen op de juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het milieu terecht.

Betrouwbare informatie over medicijnen nodig?

Kijk hiervoor op www.apotheek.nl

• Bewaar de tabletten droog en op kamertemperatuur. De tabletten mogen niet bewaard worden bij temperaturen boven de 25°C.
• Spoel de cyclofosfamide tabletten niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet weg in de vuilnisbak.
• We adviseren u de overgebleven cyclofosfamide tabletten in te leveren bij uw apotheek. Ze worden dan op een verantwoorde manier vernietigd.

In de bijsluiter van het medicijn vindt u een uitgebreid overzicht van alle bijwerkingen die kunnen voorkomen. Hieronder vindt u de belangrijkste bijwerkingen.

• Misselijkheid, braken en verminderde eetlust.
• Ontsteking van het mondslijmvlies.
• Infecties zoals verkoudheid en griep, gordelroos en urineweginfecties. Krijgt u deze klachten, neem dan contact op met uw huisarts.
• Daling van het aantal bloedplaatjes. Hierdoor kunt u spontaan blauwe plekken en bloedneuzen krijgen. De arts laat daarom regelmatig uw bloed controleren.
• Koorts, griepachtige verschijnselen, hoofdpijn.
• Haaruitval. Dit probleem is is tijdelijk. Haargroei herstelt zich na dat de cyclofosfamide gestopt is.
• Menstruatiestoornissen: tijdens behandeling kan vermindering of uitblijven van de menstruatie voorkomen. De eisprong kan verstoord raken of uitblijven.
• Bij de man kan de productie en kwaliteit van de zaadcellen (sterk) afnemen.
• Blaasontsteking of bloed in de urine. Om dit te voorkomen moet u tijdens de behandeling veel te drinken, ongeveer 2 tot 3 liter vocht per dag.
• Verhoogde kans op bepaalde vormen van kanker, zoals blaaskanker.
• Lever- of nierfunctiestoornissen. Uw arts controleert uw bloed regelmatig hierop.
• Allergieën en overgevoeligheidsreacties kunnen voorkomen zowel bij de tabletten als bij het infuus. Bij nieuwe huidafwijkingen, koorts of benauwdheidsklachten adviseren we u om zo snel mogelijk te bellen nemen naar uw behandelend arts of huisarts.

Het controleren van uw bloed en urine is belangrijk als u cyclofosfamide tabletten krijgt.

• Uw arts laat de eerste 3 maanden regelmatig uw bloed onderzoeken om uw bloedbeeld, lever- en nierfunctie te controleren.
• Ook uw urine wordt regelmatig gecontroleerd om mogelijke schade aan uw blaas vroeg te kunnen ontdekken.

• Cyclofosfamide mag niet zomaar samen gegeven worden met sommige medicijnen.
• Bepaalde medicijnen kunnen de bloedspiegels van cyclofosfamide en/of sommige bijwerkingen ervan beïnvloeden, als deze tegelijk worden gebruikt.
• Cyclofosfamide kan ook de werking en bijwerkingen van andere medicijnen beïnvloeden.
• Vertel het uw behandelend arts als u behandeld wordt met cyclofosfamide.
• Overleg met uw eigen arts als er iets verandert in de medicijnen die u gebruikt.

Uit onderzoek blijkt dat cytostatica zoals ook cyclofosfamide schadelijk kunnen zijn voor gezonde mensen. Vooral mensen die vaak in aanraking komen met deze medicijnen lopen een risico, zoals verpleegkundigen. Zij nemen beschermende maatregelen, zoals het dragen van handschoenen en schort.

De risico’s voor mensen in uw omgeving zijn heel klein. Toch zijn er een aantal zaken waar u rekening mee kunt houden.

• Tot 72 uur na toediening van cyclofosfamide kunnen resten van dit middel zitten in urine, ontlasting en braaksel.
• Wij adviseren u daarom om het toilet na gebruik 2 keer door te spoelen met een dicht deksel.
• Mannen krijgen het advies zittend te plassen.
• Was uw handen met water en zeep, nadat u de tabletten heeft ingenomen.

Alcohol kan sommige bijwerkingen van cyclofosfamide versterken. Overleg met uw behandelend arts of u met mate alcohol mag gebruiken.

Sommige bijwerkingen van de behandeling met cyclofosfamide kunnen de rijvaardigheid en het veilig gebruik van machines beïnvloeden. Bespreek samen met uw arts of u veilig kunt rijden of machines gebruiken.

• Overleg met uw arts of het nodig is cyclofosfamide tijdelijk te onderbreken als u een ingreep krijgt.
• Meldt bij uw (tand)arts dat u cyclofosfamide gebruikt, zodat deze zo nodig maatregelen kan nemen.
• Het is belangrijk dat u ervoor zorgt dat uw tandvlees gezond blijft. Dit omdat er zweertjes en infecties kunnen ontstaan.

Overleg met uw behandelend arts of en hoe u mag reizen. Als u naar het buitenland gaat, neem dan een medicijnpaspoort mee. Denk eraan dat u hier op tijd naar vraagt bij uw apotheek.

• Omdat u een nierziekte heeft en daarvoor afweerremmende medicijnen gebruikt, adviseren wij u om ieder jaar de griepprik te halen bij uw huisarts.
• Heeft u een andere vaccinatie nodig, overleg dan altijd van tevoren met uw nefroloog, huisarts of apotheek.
• Heeft u plannen om een verre reis te maken? Bespreek dit dan voor het starten van cyclofosfamide met uw behandelend arts. Bepaalde vaccinaties werken namelijk minder goed tijdens het gebruik van cyclofosfamide.
• Wij raden de vaccinatie met een verzwakt levend vaccin af tijdens het gebruik van cyclofosfamide. Bijvoorbeeld vaccinaties tegen bof-mazelen-rode hond (BMR), gele koorts, oraal poliovaccin, oraal tyfusvaccin of BCG.

• Cyclofosfamide mag niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap of het geven van borstvoeding!
• Zowel aan mannen als aan vrouwen wordt geadviseerd om tijdens de behandelperiode voor betrouwbare anticonceptie te zorgen.
• Na het stoppen van de behandeling kan cyclofosfamide nog een lange tijd doorwerken. Overleg daarom met uw arts hoelang u de anticonceptie moet door gebruiken.
• Wanneer u onverwacht zwanger bent, neem dan meteen contact op met uw arts. Cyclofosfamide kan namelijk schadelijk zijn voor het ongeboren kind
• Cyclofosfamide kan de zaad- en eicelproductie beïnvloeden en soms leiden tot blijvende onvruchtbaarheid.
• Heeft u in de toekomst nog een kinderwens? Overleg dit dan meteen met uw arts. Afhankelijk van de te geven dosis en de ernst van ziekte kan uw arts u doorverwijzen naar een gynaecoloog voor het invriezen van sperma/eicellen.
• Seksualiteit: het is niet bekend of en in welke mate cyclofosfamide wordt opgenomen in sperma of het slijmvlies van de vagina. Gebruik de eerste 72 uur na het gebruik van cyclofosfamide daarom bij het vrijen een condoom.

Beperk tijdens het gebruik van cyclofosfamide de blootstelling aan zonlicht en UV-straling door het dragen van beschermende kleding en/of het gebruik van zonnebrandcrèmes met een hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger). Wij raden u af om onder de zonnebank te gaan.

Als u nog vragen heeft kunt u bellen naar de polikliniek Nefrologie, telefoonnummer (073) 553 30 71.